|
|
امام هشتم علیه السلام چونان نیاکان وارسته اش از مقام علمی والائی برخوردار بود تا آن جا که وی را «عالم آل محمد (صلی الله علیه و آله)» لقب داده اند.
اباصلت از محمد بن اسحاق بن جعفر (علیه السلام) نقل کرده است:
امام موسی بن جعفر (علیه السلام) به فرزندانش می فرمودند: «برادرتان، علی بن موسی(علیه السلام) دانای خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. نیازها و پرسشهای دینی خود را از وی فراگیرید و آن چه را به شما تعلیم داد به خاطر بسپارید، چه این که بارها پدرم امام صادق (علیه السلام) به من فرمودند: دانای خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) در نسل توست و ای کاش من او را می دیدم و درک می کردم.[1]
عبدالسلام هروی که در بیشتر نشست ها و مناظرات حضور داشته است می گوید:
«هیچ کس از حضرت امام رضا(علیه السلام) داناتر ندیدیم. و هیچ دانشمندی آن حضرت را ندیده، مگر این که به علم برتر او گواهی داشته است. در محافل و مجالس که گروهی از دانشوران و فقیهان و عالمان ادیان حضور داشتند بر تمامی آنان غلبه یافت تا آن جا که آنان به ضعف علمی خود و برتری آن حضرت (علیه السلام) اذعان و اعتراف داشتند.»[2]
امام (علیه السلام) علاوه بر این که برای پرسشهای مختلف عالمان ادیان و مکاتب پاسخی در خور داشت بر مبنای اعتقادی شخص مخاطب سخن می گفت و استدلال می کرد و این مظهر دیگری از توانمندی علمی امام(علیه السلام) بود. امام (علیه السلام) با اهل تورات، به توراتشان با رهروان انجیل، بر مبنای انجیل و با حاملان زبور به زبور استدلال می کرد و با هر فرقه و گروهی با مبنای خود آنان سخن می گفت. امام (علیه السلام) علاوه بر این که برای پرسشهای مختلف عالمان ادیان و مکاتبان به زبانهای مختلف هم تسلط داشتند.[3]
اباصلت هروی می گوید:
امام رضا (علیه السلام) با مردم به زبان خودشان سخن می گفت، به خدا سوگند که او فصیح ترین مردم و داناترین آنان به هر زبان و فرهنگی بود.[4]
اباصلت همچنین می گوید:
عرض کردم: ای رسول خدا، من در شگفتم از این همه اشراف و تسلط شما به زبانهای گوناگون امام (علیه السلام) فرمودند: «من حجت خدا بر مردم هستم. چگونه می شود، خداوند فردی را حجت بر مردم قرار دهد، ولی او زبان آنان را درک نکند مگر سخن امیرمؤمنان علی (علیه السلام) به تو نرسیده است که فرمود: به ما «فصل الخطاب» داده شده است و آن چیزی جز شناخت زبانها نیست.
حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) در روز یازدهم ذیقعده سال148 هجری دیده به جهان گشود.[5] مادر او بانویی با فضیلت به نام «تکتم» بود که پس از تولد حضرت، از طرف امام کاظم (علیه السلام) «طاهره» نام گرفت.[6]
کنیه او «ابوالحسن» و لقبش «رضا» است. او پس از شهادت پدر بزرگوارشان در زندان بغداد در سال 183 هجری، در سن 35 سالگی عهده دار مقام امامت و رهبری امت گردید.
مدت امامت آن حضرت بیست سال بود که ده سال آن معاصر با خلافت «هارون الرشید» پنج سال معاصر با خلافت «محمد امین» و پنج سال آخر نیز معاصر با خلافت «عبدالله المأمون» بود.
امام تا آغاز خلافت مأمون در زادگاه خود، شهر مقدس مدینه، اقامت داشت، ولی مأمون پس از رسیدن به حکومت، حضرت را به خراسان دعوت کرد و سرانجام حضرت در ماه صفر سال 203 هجری قمری (در سن 55 سالگی) به شهادت رسید و در همان سرزمین به خاک سپرده شد.
از سال 183 هجری که پیشوای هفتم حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) در زندان بغداد به دستور هارون مسموم شد و به شهادت رسیدند، امامت پیشوایی هشتم به مدت ده سال در دوران حکومت وی سپری می شد.
این مدت در آن عصر اختناق و استبداد و خودکامگی هارون، دوران آزادی نسبی و فعالیت فرهنگی و علمی امام رضا (علیه السلام) به شمار می رود، زیرا هارون در این مدت متعرض امام نمی شود و حضرت آزادانه فعالیت می نمود، از این رو شاگردانی که امام تربیت کرد و علوم و معارف اسلامی و حقایقی از تعلیمات قرآن که حضرت در حوزه اسلام منتشر نمود، عمدتاً در این مدت صورت گرفت.
سیده ناهید رضا نیازاده
[1] - اعلام الوری 315 ؛ اثبات الهداه 6/8.
[2] - کشف الغمه 3/157.
[3] - احتجاج طبرسی، 2/415.
[4] - کان الرضا یکلم الناس بلغاتهم و کان والله افصح الناس و اعلمهم بکل لسان و لغة.
[5] - طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، ط3، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ص 313؛ کلینی، الاصول من الکافی، تهران، مکتبه الصدوق، 381ه.ق، ج1، ص 486؛ شیخ مفید، الارشاد، قم، ص 304.
[6] - طبرسی، همان، ص 313 ؛ مجلسی، بحار الانوار، تهران، المکتبه الاسلامیه، 1385ق، ج49، ص 5و7؛ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج1، ص 14.
.: Weblog Themes By Pichak :.