نقطه اوج برازندگی درفضایل و شکوفایی در علم را دروجود امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام مشاهده می کنیم ، به طوری که عظمت آن حضرت افزون بردنیای اسلام وملت مسلمان ،برای دانشمندان غیرمسلمان هم مبرهن گشت.

مامون خلیفه سیاستمدار عباسی با یک حرکت سیاسی مدبرانه سی وسه هزارنفر از مردان و زنان عباسی را گرد آورده ازامام رضا علیه السلام دعوت نمود وپس ازتجلیل ازایشان به حاضران اظهار داشت که من درمیان فرزندان عباس وعلی کنجکاوی کردم ودراین زمانه شخصی برتر و سزوارتر ازعلی بن موسی را برای خلافت نیافتم .1

این موضوع راکه مامون درمیان سردمداران معترض ورقبای سیاسی خود با صراحت بیان می کند بخوبی ازشکوه فضلیت درامام هشتم علیه السلام حکایت می نماید، به طوری که حتی برای مخالفان هم غیر انکاربوده است وگرنه آنها اعتراض نموده چند شخصیت مشابه را معرفی می کردند .

طبری درخلال وقایع سال201 هجری می نویسد :

« المامون قد جعل علی بن موسی بن جعفر ولی عهده بعد انه نظر فی بنی عباس وبنی علی فلم یجد احدا افضل ولا اورع ولا اعلم منه وانه سماه الرضی من آل محمد صلی الله علیه وآله وسلم 2   .

 مامون علی بن موسی علیه السلام را ولی عهد پس از خویش قرار داد واین موضوع بعد از آن بود که درمیان فرزندان عباس وعلی ملاحظه کرد که شخصی برتر و پرهیزگارتر ودانشمند ترازایشان وجود ندارد واو را به عنوان « رضا » ومورد قبول ازخاندان پیامبر نامید.

شایستگی وبرتری امام هشتم علیه السلام به قدری مبرهن وآشکار بود که مامون می توانست توسط ایشان کلیه رقبای خود را ساکت گرداند وآن حضرت را به عنوان فردی مورد قبول وغیرقابل انکار ازخاندان پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم معرفی کند.

طبق گفته ابوالفرج ، مامون درموردامام رضا علیه السلام به وزرای خود فضل بن سهل وحسن بن سهل گفته که با خداوند پیمان بسته ام که اگر پیروز شدم خلافت را واگذار کنم به برترین فرد از خاندان ابی طالب واکنون برتر از او نمی شناسم .3

اضافه بردنیای اسلام ، درخشش علوم و فضایل امام هشتم حالت فراملیتی پیدا کرد و برای دانشمندان ملتهای غیر مسلمان ازلابلای مباحث ومناظرات ایشان مبرهن گشت و در جلسات بحث ومناظره با علمای ادیان وفرق گوناگون عظمت علمی آن حضرت آشکار شد.

پی نوشت: 

1-ابوالفرج اصفهانی ، مقاتل الطالبین ، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان ، ص 1 563

 2- وفیات الاعیان ، ج2 ، ص 432 ؛ علی بن حسین مسعودی ،مروج الذهب ، ج 4 ص 28 ,علی بن ابی الکرم ابن اثیر ،الکامل فی التاریخ ، بیروت ، دارصادر،ج6 ، ص 326 ؛ حافظ بن کثیر ابوالفداء البدایه والنهایه ، بیروت مکتبه المعارف ؛ ریاض ، مکتبه النصر ،ج 10 ، ص 247

3- محمد بن جریر طبری ، تاریخ الامم والملوک ،قاهره ، مطبعه الاستقامه ، ج 7 ، ص 139