سخاوت امام رضا علیه السلام

 از اصول اخلاقی که در زندگی همه ی امامان فراوان دیده شده است جود وسخاوت است. سخاوت در مقابل بخل قراردارد، یعنی انسان از امکانات مادی ومعنوی که در اختیارش وجود دارد فقط خودش استفاده نکند بلکه با بخشش به دیگران قسمتی از مشکلات آنها راحل کند ودیگران رااز نعمت هایی که خداوند به او داده ، چه نعمت مادی وچه نعمت های معنوی مانند علم برخوردارکند.¹

سخاوت از « سخاء » گرفته شده است و « سخا النار ویسخوها »، یعنی اینکه اگرخاکسترآتش رااز آتش پاک کنیم ، بهتر می سوزد وروشنایی اش بیشترمی شود،‌ بنابراین تعریف سخاوت که از همین ریشه است موجب روشنایی و گرم کردن کانون خانواده های بینوایان می شود.²

 شاید بهترین تعریف درباره سخاوت بیان امام رضا(علیه السلام) باشد که فرمودند:

 «السخی یاکل من طعام الناس لیاکلوا من طعامه والبخیل لایاکل من طعام الناس لئلا یاکلوا من طعامه »  

  « انسان سخاوتمند از غذای دیگران می خورد تااز غذای او بخورند ، ولی انسان بخیل از غذای دیگران نمی خورد تااز غذای او نخورند.»³

  در بررسی سیره امام رضا)علیه السلام) ویژگی بذل وبخشش بسیار به چشم می خورد . ایشان بسیارصدقه پنهانی می دادند واموال خویش را بین نیازمندان تقسیم می نمودند . روایت شده که ایشان یک سال تمام ثروت خود رادر روز عرفه بین نیازمندان تقسیم کردند . فردی به ایشان گفت: این گونه بخشش ، ضرر است. حضرت فرمودند: این گونه بخشش ضرر وزیان نیست بلکه غنیمت است ، هرگز چیزی را که بوسیله آن طلب اجر وکرامت می کنید، غرامت وضرر به شما نیاور.⁴

 گزارش شده هر وقت سفره غذارابرای امام پهن می کردند کاسه ای نزدیک ایشان قرارمی دادند،ایشان ازهرنوع غذا مقداری رابرمی داشتند ودرآن کاسه می ریختند ودستورمی دادند آن رابین فقرا تقسیم کنند . بعدا می فرمودند :

 فلا اقتحم العقبه⁵

 بازهم به عقبه تکلیف تن در نداد و....

 ومی فرمودند: خداوند می داند که همه مردم قدرت این را ندارند که بنده آزاد کنند برای آنها راه دیگری قرارداده ،وآن غذادادن به فقرا است.⁶ 

پی نوشت:

-1ر.ک. محمد محمدی اشتهاردی ، اصول اخلاقی امامان ،قم . دفتر تبلیغات اسلامی ، ص 53

 -2ر.ک. همان ص 54

 -3 ر.ک. محمد باقرمجلسی ،بحارالنوار،ج49.ص 102

-4ر.ک. محمد امین ، سیره معصومان ، حجتی کرمانی ، سروش ،1374 ،ص150

-5سوره بلد ،آیه 11

-6ر.ک. مجلسی،محمد باقر،بحارالنوار،ج49 ،ص97 ،حسین عماد زاده ،چهارده معصوم،ص 1065

 طاهره بهره مند